1. Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
GERD is een chronische spijsverteringsstoornis die optreedt wanneer maagzuur terugstroomt (reflux) in de slokdarm. Deze zure reflux kan de bekleding van de slokdarm irriteren, wat symptomen veroorzaakt zoals brandend maagzuur, pijn op de borst en slikproblemen. GERD treft mensen van alle leeftijden, van baby's tot ouderen, en is een van de meest voorkomende spijsverteringsstoornissen.
De onderste slokdarmsfincter (LES), een ring van spieren die fungeert als een klep tussen de slokdarm en de maag, voorkomt normaal gesproken reflux. Wanneer deze sluitspier zwak wordt of niet goed ontspant, kan GERD optreden. Factoren die kunnen bijdragen aan GERD zijn obesitas, zwangerschap, roken en bepaalde voedingsmiddelen of dranken.
beheer
- Veranderingen in levensstijl:
- Verhoog het hoofdeinde van het bed met 6-8 cm
- Vermijd liggen gedurende 3 uur na de maaltijd
- Eet kleinere, frequentere maaltijden
- Handhaving van een gezond gewicht
- Stoppen met roken
- Vermijd strakke kleding
- Veranderingen in het dieet:
- Vermijd triggerfoods zoals pittig, vet of zuur voedsel
- Beperk de inname van cafeïne, chocolade en alcohol
- Verminder de consumptie van koolzuurhoudende dranken
Medische behandeling
- Protonpompremmers en H2-blokkers kunnen worden voorgeschreven.
GERD kan meestal worden gecontroleerd door leefstijlmanagement en medicatie. In gevallen waarin er geen verlichting is, kunnen chirurgische opties zoals Fundoplicatie, waarbij de chirurg de bovenkant van de maag om de onderste slokdarmsfincter wikkelt om de spier aan te spannen en reflux te voorkomen, worden geprobeerd.
Voorkomen
- Zorg voor een gezond gewicht: Overgewicht oefent druk uit op de buik, waardoor de maaginhoud in de slokdarm wordt geduwd.
- Volg een evenwichtig dieet: Leg de nadruk op fruit, groenten, volkoren granen en magere eiwitten.
- Vermijd triggerfood: Veelvoorkomende triggers zijn pittig, vet of zuur eten, chocolade, munt en producten op basis van tomaten.
- Eet bewust: Kauw uw voedsel goed en eet langzaam om de spijsvertering te bevorderen.
- Beperk alcohol en cafeïne: Beide kunnen de onderste slokdarmsluitspier ontspannen.
- Stoppen met roken: Roken kan de onderste slokdarmsluitspier verzwakken.
- Omgaan met stress: Stress kan de zuurproductie verhogen en GERD-symptomen verergeren.
- Draag loszittende kleding: Strakke kleding kan druk uitoefenen op uw buik en de onderste slokdarmsluitspier.
- Plan uw maaltijden: Vermijd het eten van grote maaltijden vlak voor het slapengaan.
- Blijf rechtop staan na het eten: Wacht minimaal drie uur na een maaltijd voordat u gaat liggen.
Door deze beheers- en preventiestrategieën te implementeren, kunnen veel mensen met GERD hun symptomen aanzienlijk verminderen en hun kwaliteit van leven verbeteren.
Lees Verder
2. Prikkelbare Darm Syndroom (IBS)
IBS is een veelvoorkomende functionele gastro-intestinale stoornis die wordt gekenmerkt door terugkerende buikpijn en veranderingen in stoelgang. Het tast de dikke darm (colon) aan en kan een scala aan symptomen veroorzaken, waaronder krampen, een opgeblazen gevoel, gas, diarree en constipatie.
IBS is een chronische aandoening die een langdurige behandeling vereist, hoewel symptomen in de loop van de tijd kunnen komen en gaan. De exacte oorzaak is onbekend, maar factoren die een rol kunnen spelen zijn spiercontracties in de darmen, afwijkingen van het zenuwstelsel, ernstige infectie en veranderingen in de microben in de darmen. Stress, bepaalde voedingsmiddelen en hormonale veranderingen kunnen symptomen triggeren of verergeren.
beheer
- Dieetaanpassingen:
- Volg een low FODMAP-dieet onder begeleiding van een diëtist
- Verhoog geleidelijk de vezelinname om constipatie te verminderen
- Blijf gehydrateerd door veel water te drinken
- Beperk cafeïne, alcohol en vet voedsel
- Stress management:
- Beoefen ontspanningstechnieken zoals diepe ademhaling of meditatie
- Doe regelmatig aan lichaamsbeweging
- Overweeg cognitieve gedragstherapie (CGT) of hypnotherapie
- probiotica: Sommige probiotica kunnen helpen de symptomen van PDS te verlichten, hoewel het bewijsmateriaal hierover verdeeld is
Voorkomen
Hoewel PDS niet altijd voorkomen kan worden, zijn er verschillende strategieën die kunnen helpen de symptomen te beheersen en opflakkeringen te verminderen:
- Identificeer en vermijd triggerfoods: Houd een voedseldagboek bij om bij te houden welke voedingsmiddelen de symptomen verergeren.
- Eet regelmatig: Sla geen maaltijden over en eet niet te snel.
- Blijf gehydrateerd: Drink de hele dag veel water.
- Oefen regelmatig: Zorg ervoor dat u op de meeste dagen van de week minimaal 30 minuten matig intensief beweegt.
- Omgaan met stress: Ontwikkel effectieve stressbeheersingstechnieken zoals meditatie, yoga of regelmatige lichaamsbeweging.
- Krijg genoeg slaap: Zorg voor 7-9 uur goede nachtrust per nacht.
- Overweeg vezelsupplementen: Verhoog geleidelijk de inname van vezels om de stoelgang te reguleren.
- Vermijd cafeïne en alcohol: Deze stoffen kunnen de darmen stimuleren en diarree verergeren.
- Stoppen met roken: Roken kan de symptomen van PDS verergeren.
- Zorg voor goede toiletgewoonten: Negeer de aandrang om naar het toilet te gaan niet en zorg dat u voldoende tijd heeft voor toiletbezoeken.
- Overweeg probiotica: Hoewel het bewijs niet eenduidig is, vinden sommige mensen verlichting door probiotische supplementen.
Lees verder
3. Inflammatoire darmziekten (IBD)
Inflammatoire darmziekte (IBD) is een term die twee chronische aandoeningen omvat: de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Dit zijn auto-immuunziekten die worden gekenmerkt door chronische ontsteking van het maag-darmkanaal. Hoewel ze enkele overeenkomsten hebben, tasten ze verschillende delen van het spijsverteringsstelsel aan.
De ziekte van Crohn kan elk deel van het maag-darmkanaal aantasten, van de mond tot de anus, maar treft meestal het einde van de dunne darm en het begin van de dikke darm. Colitis ulcerosa is daarentegen beperkt tot de dikke darm en het rectum. Beide aandoeningen kunnen ernstige diarree, buikpijn, vermoeidheid en gewichtsverlies veroorzaken.
De exacte oorzaak van IBD is onbekend, maar men denkt dat het voortkomt uit een complexe interactie tussen genetica, het immuunsysteem en omgevingsfactoren. IBD kan zich op elke leeftijd ontwikkelen, maar begint vaak in de jonge volwassenheid.
beheer
- Dieetaanpassingen:
- Identificeer en vermijd triggerfoods
- Overweeg specifieke diëten zoals het Specifieke Koolhydraten Dieet of het FODMAP-arme dieet onder medisch toezicht
- Zorg voor voldoende voeding en hydratatie
- Stress management:
- Oefen ontspanningstechnieken
- Overweeg cognitieve gedragstherapie
- Doe regelmatig aan lichaamsbeweging, voor zover dat wordt verdragen
Medicijnen
Het type medicatie dat u neemt, hangt af van uw symptomen en het gebied in uw dikke darm dat is aangetast:
- Ontstekingsremmende medicijnen: Dit zijn vaak de eerste stappen bij milde tot matige colitis ulcerosa. Voorbeelden hiervan zijn aminosalicylaten zoals mesalamine, balsalazide en olsalazine.
- Corticosteroïden: Dit zijn sterke ontstekingsremmende steroïden die in grote doses worden gegeven en vervolgens worden verlaagd. Ze mogen alleen kortdurend worden gebruikt vanwege ernstige bijwerkingen.
- Immunomodulatoren: Deze blokkeren de immuunreactie die leidt tot ontsteking. Voorbeelden hiervan zijn azathioprine en 6-mercaptopurine.
- Biologics: Deze blokkeren de chemicaliën van het immuunsysteem die ontstekingen veroorzaken. Voorbeelden zijn Remicade, Inflectra, Humira, Cimzia, Entyvio, Stelara en Xeljanz.
Chirurgie
Dit kan worden gedaan om gebieden van de darmen die ernstig zijn aangetast te verwijderen of te verbreden. Het wordt meestal overwogen nadat andere behandelingen hebben gefaald.
Voorkomen
Hoewel IBD niet volledig kan worden voorkomen, zijn er verschillende strategieën die kunnen helpen het risico te verminderen of de aandoening te beheersen:
- Zorg voor een gezonde levensstijl:
- Regelmatige lichaamsbeweging
- Gebalanceerd dieet, rijk aan fruit, groenten en magere eiwitten
- Voldoende slaap
- Vermijd bekende triggers:
- Houd een voedseldagboek bij om problematische voedingsmiddelen te identificeren
- Effectief omgaan met stress
- Niet roken: Roken is bijzonder schadelijk voor de ziekte van Crohn
- Overweeg vitamine D-suppletie: Sommige onderzoeken suggereren een verband tussen vitamine D-tekort en IBD
- probiotica: Kan helpen bij het handhaven van remissie, met name bij colitis ulcerosa
- Regelmatige vertoningen: Colonoscopieën om ziekteactiviteit te monitoren en te screenen op colorectale kanker
- Steungroepen: Contact leggen met anderen die IBD hebben, kan emotionele steun en praktische tips bieden
Lees verder
4. Maagzweerziekte
Maagzweerziekte (PUD) is een aandoening die wordt gekenmerkt door zweren die zich ontwikkelen op de binnenwand van de maag en het bovenste deel van de dunne darm. De meest voorkomende oorzaken zijn infectie met de bacterie Helicobacter pylori (H. pylori) en langdurig gebruik van niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's) zoals aspirine en ibuprofen.
Maagzweren ontstaan wanneer de beschermende slijmlaag in het spijsverteringskanaal wordt verminderd, waardoor maagzuur het onderliggende weefsel kan beschadigen. Symptomen kunnen zijn: brandende maagpijn, een vol gevoel, een opgeblazen gevoel, brandend maagzuur, misselijkheid en intolerantie voor vet voedsel. In ernstige gevallen kunnen zweren leiden tot ernstige complicaties zoals bloedingen of perforatie van de maag- of darmwand.
beheer
- medicijnen:
- Protonpompremmers (PPI's) om maagzuur te verminderen
- H2-receptorblokkers als alternatief voor PPI's
- Antacida voor snelle verlichting van symptomen
- Cytoprotectieve middelen zoals sucralfaat om de bekleding van de maag en de dunne darm te beschermen
- Uitroeiing van H. pylori: Meestal betreft het een combinatie van antibiotica en zuurremmers
- Stopzetting van NSAID's:
- Stop of verminder indien mogelijk het gebruik van NSAID's
- Als NSAID's noodzakelijk zijn, gebruik dan de laagste effectieve dosis
- Veranderingen in levensstijl:
- Vermijd voedingsmiddelen die ongemak veroorzaken
- Stoppen met roken
- Beperk alcoholgebruik
- Beheer stress door middel van ontspanningstechnieken of counseling
- Vervolgendoscopie: Om de genezing van de zweer te verzekeren, vooral als deze groot of gecompliceerd is
Voorkomen
- Beperk het gebruik van NSAID's:
- Als regelmatig gebruik noodzakelijk is, neem het dan in met voedsel en gebruik de laagste effectieve dosering
- Overweeg indien mogelijk alternatieve pijnstillers
- Bescherming tegen H. pylori:
- Zorg voor een goede hygiëne, vooral handen wassen
- Vermijd voedsel of water dat mogelijk besmet is
- Niet roken: Roken kan de hoeveelheid maagzuur verhogen en de beschermende bekleding van de maag aantasten
- Beperk alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik kan de slijmvliezen van de maag irriteren en aantasten
- Omgaan met stress: Hoewel stress geen maagzweren veroorzaakt, kan het de symptomen verergeren
- Eet gezond: Neem fruit, groenten en volkoren granen op. Vermijd voedsel dat ongemak veroorzaakt.
- Blijf gehydrateerd: Drink de hele dag door voldoende water
- Regelmatige controles: Als u in het verleden last heeft gehad van zweren, kunnen regelmatige medische controles helpen om terugkerende zweren vroegtijdig op te sporen en te behandelen.
- probiotica: Onderzoeken suggereren dat probiotica kunnen helpen bij het voorkomen van H. pylori-infectie
Lees verder
5. Diverticulaire ziekte
Diverticulaire ziekte verwijst naar een aandoening waarbij kleine, uitpuilende zakjes (divertikels) zich ontwikkelen in de bekleding van het spijsverteringsstelsel, meestal in het onderste deel van de dikke darm (colon). Wanneer deze zakjes ontstoken of geïnfecteerd raken, wordt de aandoening diverticulitis genoemd.
De exacte oorzaak van divertikelziekte is niet helemaal duidelijk, maar men denkt dat het te maken heeft met een vezelarm dieet, veroudering en mogelijk genetische factoren. De aandoening komt vaker voor bij oudere volwassenen en in landen waar het dieet doorgaans minder vezels bevat.
Diverticulose (de aanwezigheid van divertikels) veroorzaakt vaak geen symptomen, maar diverticulitis kan wel hevige buikpijn, koorts, misselijkheid en veranderingen in de stoelgang veroorzaken.
beheer
- Dieetaanpassingen:
- Vezelrijk dieet om constipatie te voorkomen en de druk in de dikke darm te verminderen
- Voldoende hydratatie om vezels effectief te laten werken
- probiotica: Kan helpen een gezonde balans van darmbacteriën te behouden
- Rust en vloeibaar dieet: Tijdens acute opflakkeringen van diverticulitis
- Regelmatige lichaamsbeweging: Om een regelmatige stoelgang en een algehele spijsverteringsgezondheid te bevorderen
- Vermijd triggerfoods: Sommige mensen vinden dat bepaalde voedingsmiddelen (bijvoorbeeld noten, zaden, popcorn) de symptomen verergeren, hoewel recent onderzoek suggereert dat deze mogelijk niet zo problematisch zijn als ooit werd gedacht.
- medicijnen:
Pijnstillers: Paracetamol kan helpen om pijn te verlichten. Vermijd aspirine of ibuprofen, die uw maag van streek kunnen maken.
Antibiotica: Een arts kan antibiotica voorschrijven om milde diverticulitis te behandelen.
Krampstillers: Deze medicijnen kunnen helpen tegen maagkrampen.
Bulkvormende laxeermiddelen: Deze kunnen helpen bij constipatie en diarree.
Chirurgie:
Een operatie kan worden aanbevolen als er ernstige complicaties zijn opgetreden, zoals een ruptuur, een verstopping van de dikke darm of een divertikelbloeding.
Voorkomen
- Vezelrijk dieet:
- Streef naar 25-30 gram vezels per dag
- Eet veel fruit, groenten, volkoren granen en peulvruchten
- Blijf gehydrateerd: Drink dagelijks minstens 8 glazen water om de vezels effectief te laten werken
- Regelmatige lichaamsbeweging: Streef naar ten minste 30 minuten matige activiteit op de meeste dagen van de week
- Zorg voor een gezond gewicht: Obesitas is een risicofactor voor divertikelziekte
- Vermijd persen tijdens de stoelgang:
- Negeer de drang om naar het toilet te gaan niet
- Vermijd langdurig op het toilet zitten
- Stoppen met roken: Roken wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op diverticulitis
- Beperk de consumptie van rood vlees: Een hoge inname van rood vlees wordt in verband gebracht met een verhoogd risico
- Overweeg vezelsupplementen: Als je moeite hebt om voldoende vezels uit je voeding alleen te halen
- Omgaan met stress: Chronische stress kan het risico op opflakkeringen van diverticulitis vergroten
- Regelmatige controles: Vooral als u in het verleden divertikelziekte heeft gehad
Lees verder
6. Coeliakie
Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij de inname van gluten leidt tot schade in de dunne darm. Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, gerst en rogge. Wanneer mensen met coeliakie gluten eten, zet hun lichaam een immuunreactie in gang die de dunne darm aanvalt en de villi beschadigt, kleine vingerachtige uitsteeksels die de dunne darm bekleden en de opname van voedingsstoffen bevorderen.
Coeliakie kan zich op elke leeftijd ontwikkelen nadat mensen beginnen met het eten van voedingsmiddelen of medicijnen die gluten bevatten. Als coeliakie niet wordt behandeld, kan dit leiden tot extra ernstige gezondheidsproblemen, waaronder ondervoeding, osteoporose, onvruchtbaarheid, neurologische aandoeningen en in zeldzame gevallen kanker.
Symptomen kunnen sterk variëren en kunnen bestaan uit spijsverteringsproblemen (buikpijn, een opgeblazen gevoel, diarree, constipatie), vermoeidheid, gewichtsverlies, bloedarmoede en meer. Sommige mensen met coeliakie hebben helemaal geen symptomen.
beheer
- Strikt glutenvrij dieet:
- Elimineer alle bronnen van gluten, inclusief verborgen bronnen in bewerkte voedingsmiddelen en medicijnen
- Werk samen met een gediplomeerd diëtist om een uitgebalanceerd, voedzaam dieet te garanderen
- Voedingssupplementen:
- Kan nodig zijn om tekorten te corrigeren, vooral bij patiënten met een nieuwe diagnose
- Veel voorkomende supplementen zijn ijzer, calcium, vitamine D, zink en vitamine B.
- Regelmatige medische controles: Om de genezing te bewaken en eventuele complicaties te behandelen
- Botdichtheidsscans: Om te controleren op osteoporose, wat vaak voorkomt bij coeliakie
- Medicijnen: Als uw dunne darm ernstig beschadigd is of u refractaire coeliakie heeft, kunnen steroïden worden aanbevolen om ontstekingen te beheersen. Steroïden kunnen ernstige symptomen van coeliakie verlichten terwijl de darm geneest. Andere medicijnen, zoals azathioprine of budesonide, kunnen worden gebruikt.
Voorkomen
Hoewel coeliakie niet kan worden voorkomen, omdat het een auto-immuunziekte is met een genetische component, zijn er strategieën om complicaties te voorkomen en de aandoening effectief te behandelen:
- Strikte naleving van een glutenvrij dieet: Dit is de enige effectieve behandeling voor coeliakie
- Regelmatige medische controles: Om de genezing te bewaken en eventuele complicaties vroegtijdig op te sporen
- Gezinsleden opleiden: Eerstegraadsverwanten moeten worden gescreend op coeliakie
- Wees waakzaam voor kruisbesmetting: Gebruik aparte kookgerei en voorbereidingsruimtes voor glutenvrije voedingsmiddelen
- Lees de etiketten zorgvuldig: Gluten kunnen verborgen zitten in veel bewerkte voedingsmiddelen en zelfs in sommige medicijnen
- Plan wanneer u uit eten gaat: Bel restaurants van tevoren om glutenvrije opties te bespreken
- Zorg voor een goede algemene gezondheid: Regelmatige lichaamsbeweging, stressbeheersing en voldoende slaap kunnen het algehele welzijn ondersteunen
Lees verder