Geelzucht bij volwassenen: oorzaken, symptomen, behandeling en meer

Inleiding:

Geelzucht is een aandoening waarbij de huid en het wit van de ogen geel worden door hoge niveaus van bilirubine in het bloed. Hoewel geelzucht vaak wordt geassocieerd met pasgeborenen, kan het ook volwassenen treffen. Bij volwassenen kan geelzucht een teken zijn van lever-, galblaas- of bloedaandoeningen die medische aandacht vereisen. Dit artikel onderzoekt de oorzaken, symptomen en behandelingsopties voor geelzucht bij volwassenen om u te helpen deze aandoening te begrijpen en effectief aan te pakken.

Wat is geelzucht bij volwassenen?

Geelzucht treedt op wanneer er een teveel aan bilirubine is, een geel pigment dat wordt geproduceerd door de afbraak van rode bloedcellen. Normaal gesproken verwerkt de lever bilirubine, dat vervolgens wordt uitgescheiden in de gal. Wanneer de lever bilirubine niet goed kan verwerken of wanneer er een teveel aan bilirubine is, hoopt het zich op in het lichaam, wat leidt tot vergeling van de huid en ogen.

Oorzaken van geelzucht bij volwassenen

Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van geelzucht bij volwassenen, variërend van leverziekten tot aandoeningen die de galstroom beïnvloeden. Deze oorzaken kunnen worden gecategoriseerd in drie hoofdtypen:

1. Hepatocellulaire geelzucht (leverproblemen)

Bij dit type geelzucht is de lever niet in staat om bilirubine goed te verwerken en uit te scheiden. Veelvoorkomende oorzaken zijn:

• Hepatitis: Ontsteking van de lever, vaak veroorzaakt door virusinfecties (hepatitis A, B, C).
• Cirrose: Verlittekening van het leverweefsel, vaak veroorzaakt door langdurig alcoholmisbruik, chronische hepatitis of leververvetting.
• Leverkanker: Kanker die de lever aantast, kan de capaciteit van de lever om bilirubine te filteren en te verwerken, aantasten.

2. Obstructieve geelzucht (galwegblokkade)

Dit type geelzucht treedt op wanneer gal niet van de lever naar de dunne darm kan stromen vanwege een blokkade in de galwegen. Oorzaken zijn onder andere:

• Galstenen: Vaste deeltjes die zich in de galblaas vormen, kunnen de galwegen blokkeren.
• Alvleesklierkanker: Tumoren in de alvleesklier kunnen de galwegen blokkeren, wat geelzucht kan veroorzaken.
• Beperkingen: Vernauwing van de galwegen als gevolg van een verwonding, operatie of infectie.

3. Hemolytische geelzucht (overmatige afbraak van rode bloedcellen)

Bij hemolytische geelzucht is er sprake van overmatige afbraak van rode bloedcellen, wat leidt tot verhoogde bilirubineproductie. Aandoeningen die dit veroorzaken zijn onder andere:

• Hemolytische anemie: Een aandoening waarbij rode bloedcellen sneller worden afgebroken dan het lichaam ze kan aanmaken.
• Sikkelcelziekte: Een genetische aandoening die een abnormale productie van rode bloedcellen veroorzaakt.

Symptomen van geelzucht bij volwassenen

Het meest voor de hand liggende symptoom van geelzucht is vergeling van de huid en het wit van de ogen (sclera). Geelzucht gaat echter meestal gepaard met andere symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak:

• Vergeling van de huid en ogen: Het meest voorkomende symptoom van geelzucht.
• Donkere urine: Bilirubine kan via de urine worden uitgescheiden, waardoor de urine een donkere kleur krijgt.
• Lichtgekleurde ontlasting: Door het gebrek aan gal kan de ontlasting er bleek of kleikleurig uitzien.
• Vermoeidheid: Vermoeidheid komt vaak voor als gevolg van leverfunctiestoornissen of bloedarmoede.
• Buikpijn: Pijn in de rechterbovenbuik kan wijzen op een leverziekte of een verstopping van de galwegen.
• Koorts: Koorts kan optreden bij infecties zoals hepatitis of cholangitis (infectie van de galwegen).
• jeuk: Een teveel aan bilirubine in de huid kan jeuk veroorzaken.

Wanneer medische hulp inroepen?

Als u tekenen van geelzucht opmerkt, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken. Geelzucht is meestal een symptoom van een onderliggende aandoening die mogelijk behandeling vereist. U dient contact op te nemen met een zorgverlener als:

• U merkt dat uw huid of ogen geel worden.
• U heeft last van donkere urine of bleke ontlasting.
• U heeft aanhoudende buikpijn, vooral rechtsboven in uw buik.
• U ervaart onverklaarbare vermoeidheid of zwakte.
• U heeft een voorgeschiedenis van leverziekte, alcoholgebruik of andere risicofactoren voor geelzucht.

Diagnose van geelzucht bij volwassenen

Om geelzucht te diagnosticeren, wordt meestal een combinatie van medische voorgeschiedenis, lichamelijk onderzoek en diagnostische tests gebruikt:

• Fysiek examen: De arts zal de huid en de ogen onderzoeken op geelzucht en andere symptomen.
• Bloedtesten: Leverfunctietesten, het bepalen van de bilirubinespiegel en een volledig bloedbeeld (CBC) helpen de oorzaak van geelzucht te identificeren.
• Beeldvormingstests: Met behulp van echografie, CT-scans en MRI-scans kunnen leverziekten, galwegobstructies en tumoren worden opgespoord.
• Leverbiopsie: In sommige gevallen kan een leverbiopsie worden uitgevoerd om de mate van leverschade te bepalen.

Behandelingsopties voor geelzucht bij volwassenen

Behandeling van geelzucht richt zich op het aanpakken van de onderliggende oorzaak. De specifieke behandeling hangt af van of de aandoening verband houdt met leverziekte, galwegobstructie of overmatige afbraak van rode bloedcellen:

1. Leverziekten behandelen

Als geelzucht wordt veroorzaakt door een leverziekte, kan de behandeling bestaan ​​uit medicijnen, veranderingen in levensstijl en in sommige gevallen een levertransplantatie. Het type behandeling is afhankelijk van de specifieke leveraandoening:

• Hepatitis: Antivirale medicijnen kunnen helpen bij de behandeling van hepatitis B of C.
• Cirrose: Het behandelen van de onderliggende oorzaak (bijvoorbeeld stoppen met alcohol) en het beheersen van de symptomen.
• Levertransplantatie: Bij ernstig leverfalen kan een levertransplantatie noodzakelijk zijn.

2. Obstructieve geelzucht behandelen

In gevallen waarin geelzucht wordt veroorzaakt door obstructies van de galwegen (bijvoorbeeld galstenen of tumoren), kunnen de volgende behandelingen worden toegepast:

• Chirurgie: Om galstenen of tumoren te verwijderen die de galstroom blokkeren.
• Endoscopische procedures: Met een procedure die ERCP wordt genoemd, kunnen stenen worden verwijderd of blokkades in de galwegen worden opgeheven.
• Stentplaatsing: Er kan een stent worden geplaatst om geblokkeerde galwegen te openen en de galstroom te herstellen.

3. Behandeling van hemolytische geelzucht

Bij geelzucht veroorzaakt door overmatige afbraak van rode bloedcellen kunnen de volgende behandelingen worden toegepast:

• medicijnen: Om de onderliggende aandoening te behandelen (bijvoorbeeld corticosteroïden voor auto-immuun hemolytische anemie).
• Bloedtransfusies: Bij ernstige gevallen van hemolytische anemie kunnen bloedtransfusies noodzakelijk zijn.

Mythen en feiten over geelzucht bij volwassenen

Mythe 1: "Geelzucht wordt altijd veroorzaakt door een leverziekte."

Feit: Hoewel leverziekte een veelvoorkomende oorzaak van geelzucht is, kan het ook worden veroorzaakt door obstructies van de galwegen of hemolytische anemie.

Mythe 2: "Geelzucht is ongevaarlijk en vereist geen medische aandacht."

Feit: Geelzucht is vaak een teken van een ernstige onderliggende aandoening. Voor een juiste behandeling is een medisch onderzoek essentieel.

Complicaties van geelzucht bij volwassenen

Als geelzucht onbehandeld blijft, kan het leiden tot ernstige complicaties, afhankelijk van de onderliggende aandoening. Deze complicaties kunnen zijn:

• Progressieve leverschade: Chronische leverziekte kan leiden tot cirrose en leverfalen.
• bloedvergiftiging: Infecties zoals cholangitis (infectie van de galwegen) kunnen ernstige sepsis veroorzaken.
• Orgaanfalen: In ernstige gevallen kan onbehandelde geelzucht leiden tot nier- of hartfalen.

Veelgestelde vragen (FAQ's)

1. Wat veroorzaakt geelzucht bij volwassenen?

Geelzucht bij volwassenen kan worden veroorzaakt door leverziekten (hepatitis, cirrose), galwegobstructies (galstenen, tumoren) of hemolytische anemie (overmatige afbraak van rode bloedcellen).

2. Hoe wordt geelzucht behandeld?

Behandeling richt zich op het aanpakken van de onderliggende oorzaak. Dit kan antivirale medicatie voor hepatitis, chirurgie voor galwegobstructies of bloedtransfusies voor hemolytische anemie omvatten.

3. Kan geelzucht voorkomen worden?

Hoewel geelzucht op zichzelf niet altijd te voorkomen is, kan het risico op levergerelateerde geelzucht worden verminderd door risicofactoren in de hand te houden. Denk hierbij aan het vermijden van overmatig alcoholgebruik, het handhaven van een gezond gewicht en het vaccineren tegen hepatitis.

4. Hoe lang duurt het voordat geelzucht verdwijnt?

De duur van geelzucht hangt af van de onderliggende oorzaak. Met de juiste behandeling kan geelzucht binnen enkele weken tot maanden verdwijnen. Chronische leveraandoeningen kunnen een langetermijnbehandeling vereisen.

5. Is geelzucht besmettelijk?

Geelzucht zelf is niet besmettelijk, maar de onderliggende ziektes die het veroorzaken, zoals hepatitis, kunnen besmettelijk zijn. Goede hygiëne toepassen en het delen van naalden of persoonlijke spullen vermijden, kan het risico op infectie verminderen.

Conclusie

Geelzucht bij volwassenen is een ernstig symptoom dat vaak duidt op een onderliggende gezondheidstoestand. Snelle diagnose en behandeling zijn essentieel om de aandoening effectief te behandelen en complicaties te voorkomen. Als u tekenen van geelzucht ervaart, zoals vergeling van de huid of ogen, donkere urine of buikpijn, raadpleeg dan een zorgverlener voor evaluatie en behandeling.