ఎముక మజ్జ మార్పిడి

బోన్ మ్యారో అంటే ఏమిటి మరియు అది ఏమి చేస్తుంది?

ఎముక మజ్జ అనేది తుంటి వెనుక భాగం మరియు రక్త కణాలను ఉత్పత్తి చేసే రొమ్ము ఎముక (స్టెర్నమ్) వంటి ఎముకల మధ్యలో కనిపించే ఒక మెత్తటి కణజాలం. ఎముక మజ్జ ఎర్ర కణాలు, తెల్ల కణాలు మరియు ప్లేట్‌లెట్స్ అనే మూడు రకాల రక్త కణాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. అన్ని ఇతర కణాల మాదిరిగానే అవి పరిమిత జీవితకాలం కలిగి ఉంటాయి కాబట్టి నిరంతర ఉత్పత్తి అవసరం.

• ఎర్ర కణాలు- ఆక్సిజన్‌ను తీసుకువెళతాయి, తక్కువ ఉంటే సులభంగా అలసిపోతుంది (రక్తహీనత)
• తెల్లకణాలు - ఇన్‌ఫెక్షన్లతో పోరాడటానికి మనకు సహాయపడతాయి
• ప్లేట్‌లెట్స్- రక్తస్రావం లేదా గాయాలను నిరోధించడానికి లేదా ఆపడానికి సహాయపడతాయి
• సాధారణ రక్త కణాల ఉత్పత్తి లేకుండా, మీరు అలసిపోవచ్చు, అంటువ్యాధులు మరియు గాయాలకు సులభంగా గురవుతారు.
• మూడు సమూహాలలో తక్కువ సంఖ్యలను వివరించడానికి నిర్దిష్ట పదాలు ఉపయోగించబడతాయి మరియు మీరు ఈ పదాలను తరచుగా ప్రస్తావించడాన్ని వినవచ్చు.
• నెట్రోపెనియా- ఒక రకమైన తెల్ల కణాలు తక్కువగా ఉన్నప్పుడు
• థ్రోంబోసిటోపినియా- ప్లేట్‌లెట్ సంఖ్య తక్కువగా ఉన్నప్పుడు
• రక్తహీనత- తక్కువ హిమోగ్లోబిన్ (అనేక పర్యాయపదాలు తక్కువ రక్తాన్ని ఉపయోగిస్తాయి)

ఎముక మజ్జ మార్పిడి అంటే ఏమిటి? ఇది స్టెమ్ సెల్ ట్రాన్స్‌ప్లాంటేషన్ లాంటిదేనా?

ఎముక మజ్జ మార్పిడి వ్యాధిగ్రస్త మజ్జను ఆరోగ్యకరమైన మజ్జతో భర్తీ చేసే ప్రక్రియ. సాంప్రదాయకంగా దాత యొక్క ఎముక మజ్జ నుండి ఉద్భవించిన మూలకణాలు కానీ ఇటీవల అనేక సంబంధం లేని మార్పిడి పరిధీయ రక్తం నుండి పొందిన మూలకణాలతో చేయబడతాయి.

ఎముక మజ్జ కంటే దాతల రక్తం నుండి మజ్జ కణాల మూలాన్ని పొందినట్లయితే స్టెమ్ సెల్ ట్రాన్స్‌ప్లాంట్ అనే పదాన్ని ఉపయోగిస్తారు.

దాతకు 5-7 రోజుల పాటు చర్మం కింద ఇంజెక్షన్లు ఇస్తారు మరియు ఎముక మజ్జ నుండి పరిధీయ రక్తం వరకు మూలకణాలు సమీకరించబడతాయి మరియు అఫారెసిస్ యంత్రం ద్వారా సేకరించబడతాయి. రక్త దానం. చాలా సార్లు ఈ రెండు పదాలు పర్యాయపదంగా ఉపయోగించబడ్డాయి.

మూల కణాలు ఎక్కడ నుండి వస్తాయి?

మార్పిడిలో రెండు వర్గాలు ఉన్నాయి. ఒకదానిని ఆటోగ్రాఫ్ట్ అని పిలుస్తారు, ఇక్కడ రోగులు స్వంత మూలకణాలను అధిక మోతాదు తర్వాత తిరిగి నింపుతారు కీమోథెరపీ. రెండవది అల్లోగ్రాఫ్ట్ అని పిలుస్తారు, ఇక్కడ దాత నుండి తీసుకోబడిన ఎముక మజ్జ కణాలు- తోబుట్టువులు, సంబంధం లేనివారు, కుటుంబ దాత మరియు త్రాడు కావచ్చు. తోబుట్టువులను ఉపయోగించినట్లయితే మేము దానిని సిబ్ అల్లో మార్పిడి అని పిలుస్తాము. సంబంధం లేని దాతని ఉపయోగించినట్లయితే, మేము దానిని సరిపోలిన అన్‌రిలేటెడ్ డోనర్ ట్రాన్స్‌ప్లాంట్ (MUD) అని పిలుస్తాము.

తండ్రి, తల్లి, కొడుకు లేదా కూతురు ఎవరైతే కనీసం సగం మ్యాచ్ అవుతారో వాడితే ఆ మార్పిడిని హాఫ్ మ్యాచ్ ట్రాన్స్‌ప్లాంట్ లేదా హాప్లో బోన్ మ్యారో ట్రాన్స్‌ప్లాంట్ అని పిలుస్తాము.

దాతని ఎలా ఎంపిక చేస్తారు?

ఎముక మజ్జ మార్పిడి అవసరమని మేము గుర్తించిన తర్వాత, మేము రోగికి HLA పరీక్ష అనే రక్త పరీక్షను నిర్వహిస్తాము మరియు దాత నుండి అదే విధమైన HLA రకం లేదా దగ్గరగా సరిపోలడం కోసం చూస్తాము.

తోబుట్టువులు ఉన్నట్లయితే, ప్రతి నలుగురు తోబుట్టువులలో ఒకరు పూర్తిగా సరిపోలినట్లు పరీక్షిస్తారు. తోబుట్టువులు లేకుంటే, తగిన సరిపోలికను గుర్తించడానికి మేము బోన్ మ్యారో డోనర్ రిజిస్ట్రీ డేటాబేస్‌ని తనిఖీ చేస్తాము. సరైన దాతలు అందుబాటులో లేనట్లయితే, తల్లిదండ్రులు/పిల్లలు/సగం మ్యాచ్ తోబుట్టువుల నుండి సగం మ్యాచ్ మార్పిడిని మేము సిఫార్సు చేస్తాము.

ఇష్టపడే దాత ఎవరు?

చిన్న మరియు ఆరోగ్యకరమైన దాత ఆమోదయోగ్యమైన మ్యాచ్. (20-30 సంవత్సరాల వయస్సు ప్రాధాన్యతనిస్తుంది)

HLA (హ్యూమన్ ల్యూకోసైట్ యాంటిజెన్) టిష్యూ టైపింగ్ అంటే ఏమిటి?

HLA అనేది మీ శరీరంలోని చాలా కణాలలో కనిపించే ప్రోటీన్లు లేదా గుర్తులు. మీ రోగనిరోధక వ్యవస్థ మీ శరీరంలో ఏ కణాలకు చెందినవి మరియు ఏవి ఉండవని గుర్తించడానికి ఈ గుర్తులను ఉపయోగిస్తుంది. HLA టైపింగ్ అనేది ఒక వ్యక్తి యొక్క కణజాల రకాన్ని గుర్తించడానికి ఉపయోగించే పరీక్ష.

మేము ప్రతి రోగికి ఆమోదయోగ్యమైన సరిపోలికను కనుగొనగలమా?

కాదు. కొన్నిసార్లు మేము దాతల రిజిస్ట్రీ నుండి రోగికి సరైన సరిపోలికను పొందలేము. బయోలాజికల్‌గా సగం సరిపోయే తండ్రి/తల్లి లేదా తోబుట్టువులను ఉపయోగించుకోవడానికి కొత్త పరిశోధన మాకు వీలు కల్పించింది. సగం మ్యాచ్ మార్పిడి అని పిలవబడేవి పూర్తిగా సరిపోలిన దాత లేకుండా రోగికి మరింత ఆశను ఇస్తున్నాయి.

--------------

డా.పద్మజ లోకిరెడ్డి                                                   

MBBS, MD, MRCP, FRCPath(Haem) UK,

హెమటో ఆంకాలజిస్ట్ మరియు

బోన్ మ్యారో ట్రాన్స్‌ప్లాంట్ కన్సల్టెంట్,

అపోలో హెల్త్ సిటీ, హైదరాబాద్